Vissersstoeltje: Oud-herder bewondert Schweitzer en Bach

Vanaf deze week gaat Apeldoorn Direct weer door met de serie ‘Vissersstoeltje’. Daarin zet fotograaf StrangeArt Apeldoorners op een stoeltje en laat ze hun verhaal doen.

,,Een figuur die mij inspireert, zit net tussen mens, natuur, verwondering en geloof in, dat is Albert Schweitzer. Theoloog, ruimdenkend, arts, arts uit liefde voor de mensen. Hij was opgeleid tot organist en was daar heel professioneel in. Vanaf mijn veertiende heeft die man mij geïnspireerd, vooral de manier waarop hij in het leven stond.

Wat voor mij heel bepalend geweest is in mijn leven is een ontmoeting met een schaapherder in Hoog Buurlo. Wij spraken elkaar regelmatig en filosofeerden over alles en nog wat. Hij raadde mij aan om te gaan schrijven. Die ontmoeting is voor mij heel belangrijk geweest. Ik was ongeveer achttien jaar, de leeftijd dat adviezen van een wijs man je tot nadenken stemmen.

Ik had al snel door dat je als schrijver nauwelijks kan rondkomen, dus ben ik verslaggevertje geworden voor een regionale krant. Later ben ik redacteur geworden, maar ik kon de druk niet aan. De journalistiek was het voor mij niet, er speelde daarbij ook een voor mij principiële, meer ethische omgang met het nieuws. Hoe kun je haast combineren met zorgvuldigheid. Bij het steeds snellere nieuws wordt steeds minder afgevraagd of het waar is, of niet waar. Het gaat alleen maar om het effect op de lezer. Het nadeel van de huidige journalistiek is ook dat het steeds commerciëler is geworden, er wordt niet meer vanuit een ideëel standpunt gewerkt. Het dagblad Trouw kwam voort uit het verzet met dappere mensen, mensen die een maatschappijvisie hadden. Deze journalisten schreven over de manier waarop wij naar het leven kijken. Dat bepaalt hoe we waarnemen en dat maatschappelijk gedrevene verdwijnt, we raken het kwijt.

De journalistiek was het niet, toen kreeg ik de unieke kans om te solliciteren op de schaapskudde van de Loenermark. Het leek een hele overgang, maar ik was al steeds meer in het bos gaan werken, houthakken en kloven.  Het is misschien niet de gemakkelijkste tijd van mijn leven geweest. Die tijd was tweepolig: niet de gemakkelijkste tijd maar wel een periode die mij rijk heeft gemaakt. Rijk, niet met geld, maar wel met gedachten en inzichten. Waarom niet de makkelijkste tijd? Ik ben in die periode depressief geworden en als je depressief bent en je loopt op de heide en de zon schijnt dan knap je er van op. Maar als je depressief bent en het regent, en er staat oostenwind en die draait ook nog eens naar het noorden, dat werkt dan niet mee. En als het donker en koud is, dan sleep je je zelf voort. Het kan mooi weer zijn, maar bij een depressie zit er dan een gordijn voor, dat gordijn is soms verrekte dik. En toch – dat is typisch iets voor mij – ik had die ervaringen niet willen missen. Soms heb je een depressie nodig om je zelf beter te leren kennen, om iets bij te stellen wat er kennelijk om roept. Dat heb ik ook weer mogen meemaken en ik ben er uitgekomen.

Op een bepaald moment moesten wij daar weg bij de Loenermark, wij woonden in het bos, midden in het bos. Het is verschrikkelijk als je jouw huisje midden in het bos uit moet. Wij hadden daar de edelherten, reeën, dassen en de wilde varkens om het huis lopen. Als de dieren je kennen zijn ze niet schuw, ook de edelherten niet; wij waren goede vrienden. Toen moesten wij verhuizen naar de grote stad, dat was een grote overgang. We wonen nu in de buurt van het bos, fijn gebiedje, zelfs oude beekjes, veel vogels, vossen en zo. Als ik dan in de avond bij een sprengetje zit te mijmeren, en waarneem dat elke dag anders is qua geluid en licht, dan geniet ik. Ik hou wel van de zandgrond, de voeten in de aarde. Ik ben tevreden, ben een dankbaar mens, wat wil je dan nog meer. Ik denk wel eens aan tweeverdieners met een hoge hypotheek, die mensen missen de kwaliteit van het leven. Als je rijk bent van binnen, en je woont op twaalf hoog in een flat, dan ben je door je binnenste rijkdom gelukkig. Maar als je ontevreden bent en je woont in een mooie boerderij, dan heb je het niet best met jezelf.

Het is hard werken om oog te blijven houden voor de waarden in het leven en te zorgen dat je op koers kunt blijven. Er komt veel op je af, dingen die je onderuit kunnen halen, dingen die je angstig kunnen maken, dat erken ik gewoon. Natuurlijk kan ik ook bang worden voor alles. Maar je kunt beter vanuit vertrouwen en verwondering leven, dan vanuit angst.
Rijk worden is voor mij aan een beekje zitten, muziek luisteren – Bach – en mensen ontmoeten. Een figuur die mij inspireert, zit net tussen mens, natuur, verwondering en geloof in, dat is Albert Schweitzer. Theoloog, ruimdenkend, arts, arts uit liefde voor de mensen. Hij was opgeleid tot organist en was daar heel professioneel in. Vanaf mijn veertiende heeft die man mij geïnspireerd, vooral de manier waarop hij in het leven stond.

Een van mijn hobby’s is encyclopedieën lezen. Ik onthoud niet alles maar wil wel alles weten. Ik heb Hebreeuws gestudeerd; hoe benader je nou zo’n tekst. Traditionele Joden zijn daar heel zorgvuldig in. Ieder van God gegeven woord zou toch minstens zeventig exegeses nodig hebben. Die mensen willen zich niet bezondigen aan één enkele uitleg en stel dat die enkelvoudige uitleg dan verkeerd is. Ik heb ook een cursus Fries, gedaan. Eigenlijk een taal met een gecultiveerd spraakgebrek. Daarnaast heb ik een typediploma, een diploma voor schapenhouderij en ook nog een groot rijbewijs. Dat groot rijbewijs is om wat bij te scharrelen.”

Na dit gesprek stuurde de geïnterviewde mij nog een aanvulling, deze aanvulling staat integraal hieronder.

,,De Club van Rome publiceerde in 1972 over de afbraak van natuur en milieu. De mens speelde in deze afbraak een dramatische rol, totaal in strijd met met de menselijke waardigheid. Het nieuws van deze club inspireerde tot het schrijven van mijn eerste gedicht: “Welvaart in mineur” noemde ik het. Veertig jaar later zouden korte verhalen, gedichten en vertellingen centraal gaan staan in mijn leven. En de kern van mijn heel vroege en latere teksten is toch steeds weer: “Waardoor word ik nu wezenlijk geïnspireerd”.

Weinig lezers zullen een levensweg ervaren die zich voltrekt over een satijnen route. Dat geldt ook voor mij. Maar op mijn route, inclusief de spreekwoordelijke voetangels en klemmen, ervaar ik gesteund te worden. En dat maakt me dankbaar.
Waar die steun uit bestaat? Dat is een wonderlijk gegeven. Mijn hele leven leef ik in liefde voor de Man van Nazareth. Met name de afgelopen twintig jaren is voor mij een andere, iets concretere benaming voor deze man belangrijk voor me geworden. Dat is de Man van Smarten. Hij wil zich voortdurend aan mij verbinden en ik ervaar dat verbonden zijn met Hem ook.
Maar er is geen enkel keurig kerkelijk hokje waar ik in pas. Ik ben er gewoon niet op gebouwd. Want ik ben een man van heidevelden, van akkers vol met wuivend koren, van wolkenluchten, ongevormd en eindeloos. Verbondenheid met mijn naasten is van grote betekenis voor me. Sommige naasten haakten af, soms omdat ik een ander pad moest inslaan, soms omdat ik buiten hun gekozen levenssfeer wilde treden. Die beweging, met en langs mensen, hoort er bij. Dus ook de vreugde over nabijheid en de pijn van een zekere eenzaamheid. Geloven, natuur en naasten vormen de peilers onder mijn bestaan. Alle drie onmetelijk grote geschenken. En dan heb ik nog een metafoor voor het leven. Een oude lp, met tikken en krassen, kan mooier klinken dan een gepolijste opname op een cd.”