In Beeld: Wieny Tietema, voorzitter van Humanitas Apeldoorn

Wieny Tietema is sinds januari 2021 voorzitter van Humanitas Apeldoorn, onderdeel van de landelijk opererende Vereniging Humanitas. Naast verschillende bestuurlijke functies in het sociaal domein is Wieny als enthousiast radiomens al lange tijd verbonden aan RTV Apeldoorn.

Je bent nu ruim een jaar bezig bij Humanitas. Voor de mensen die Humanitas niet kennen, kun je in het kort schetsen waar de vereniging voor staat zowel landelijk als specifiek Apeldoorn?

“In algemene zin bieden we als Humanitas hulp, begeleiding en zorg aan mensen die tijdelijk problemen hebben. Dat doen we vanuit een bepaalde visie. Het mag niet langdurig zijn omdat we ervan uit gaan dat mensen met onze hulp hun leven weer kunnen oppakken. Dit is voor ons een belangrijk uitgangspunt in tegenstelling tot welzijnsorganisaties die veelal langdurig met trajecten bezig zijn en dat is niet onze insteek. Een andere belangrijke pijler is dat we met vrijwilligers werken die zich gelijkwaardig opstellen ten opzichte van de deelnemers, waarbij de mens belangrijker is dan een protocol.”

Hoe is Humanitas ontstaan?

“Humanitas bestond vorig jaar 75 jaar, nu inmiddels 76 jaar. Het is ontstaan direct na de Tweede Wereldoorlog. Er werden toen vanuit de kerken allerlei voedselpakketten verspreid onder de mensen. Destijds vroegen een paar mensen zich af: Hoe zit het dan met mensen die niet kerkelijk gebonden zijn? Een aantal sociaal democraten heeft die taak op zich genomen. Dat heeft uiteindelijk gelid tot de totstandkoming van Humanitas met een steeds groeiend aanbod aan voorzieningen. Zo is de vereniging dus ontstaan en vormt zo een vrijwilligers organisatie met ANBI keurmerk. We hebben 80 afdelingen.  Daarnaast zijn er nog vele zelfstandige Humanitas voorzieningen zoals Woonzorg en DMH”

Wat zijn voor Apeldoorn daarin je verantwoordelijkheden als voorzitter?

“Ik ben gevraagd, ik had er zelf geen seconde aan gedacht dit te doen. Ik dacht: ik ben nu 70, maar misschien is het toch wel mooi om nog eens vijf jaar helemaal met die zorg te verbinden, vooral omdat de hulp vaak kinderen betreft. En daarbij te kijken hoe je deze informele zorg, die vrijwillige hulp beter kunt positioneren in Apeldoorn. Je merkt wel dat er heel veel aandacht gaat naar professionele hulp en niet-vrijwillige hulp, maar de verbinding met de informele, vrijwillige hulp moet echt veel beter in Apeldoorn. Dat vind ik nou mooi om daaraan mijn steentje bij te dragen. Het bevalt me tot nu toe prima, het is een leuke organisatie, veel enthousiasme en kennis onder de vrijwilligers. Verder dat doen om Humanitas en haar activiteiten onder de aandacht te brengen bij de Apeldoorner en samen te werken met gemeente en verwante organisaties zoals De Kap en Stimenz.”

Hoeveel mensen zijn er betrokken bij Humanitas Apeldoorn en waar houden zij zich met name mee bezig?

“In Apeldoorn hebben we tussen de 70 en 90 vrijwilligers en vijf coördinatoren. Dit zijn betaalde krachten op HBO-niveau opgeleide mensen. Dat moet ook eigenlijk, want we werken veel met kwetsbare kinderen. ‘Opgroeien, opvoeden’ is een belangrijke tak van ons werk. We hebben onder andere een activiteit die gezinnen helpt bij een goede omgangregeling bij echtscheidingsproblematiek. De coördinator gaat op zoek naar een ‘match’ tussen de hulpvraag en de vrijwilliger en begeleid het gehele traject. En de coördinatoren verzorgen de opleidingen voor de vrijwilligers. Een andere dienst die we aanbieden is ‘Thuisadministratie’ waarbij we mensen bijstaan bij het doen van hun financiële administratie, helpen bij schuldproblematiek. Dat doen we in samenwerking met de ‘De Kap’ en ‘Schuldhulpmaatje’. Een heel mooi project is de steun die we geven aan mensen die een ‘Levensboek’ willen maken. Daarin kunnen wij hulp bieden. We hebben allemaal mensen die uit de journalistiek die echt wel iets kunnen in het redigeren van de verhalen en het proces kunnen begeleiden. Sommigen doen er echt wel een jaar over.

Onze hulp is helemaal gratis. Het feitelijke drukken moet men wel zelf betalen. Dit is wel echt een Apeldoorns project. Nog een mooi project is ‘In huis’. Daarin bieden we aan overbelaste ouders zonder sociaal netwerk, die niet meer de aandacht kunnen geven aan hun kinderen, om het kind een middag of een dag in een ander gezin onder te brengen. Ze worden ’s morgens gebracht en ’s avonds weer opgehaald. De kinderen mogen niet extra worden verwend, hoe graag de gastouder dat ook zouden willen. Mocht er meer aan de hand zijn dan kunnen we altijd andere hulp inschakelen. Wat er nu nog in voorbereiding is samen met de gemeente, is het bieden van hulp aan jongeren die worstelen met eenzaamheid voortvloeiend uit de coronatijd. En dan hebben we nog Homestart voor gezinnen met kinderen vanaf 7 jaar voor een steuntje in de rug.”

Als ik je LinkedIn profiel bekijk ben je heel actief op het bestuurlijk terrein. Wat vind je zo boeiend in het bestuurlijke werk?

“Ik zit inderdaad in de Adviesraad Sociaal Domein die gevraagd en ongevraagd het college adviseert. Wat ik altijd fijn vind is samen met mensen tot iets te komen. Misschien een lichte verbetering of een aanscherping binnen het sociaal domein met oog op de kwetsbare burger. Ik neem nog deel in de Mediaraad van Omroep Gelderland. Dit vraagt de minste tijd maar is wel een leuke club. De raad bemoeit zich niet inhoudelijk met de programma’s, maar let wel op een evenredige verdeling over de domeinen. Ik zit erin voor ‘Gezondheidszorg en het sociale domein’. Anderen letten op Sport, de museumdirecteur van Harderwijk zit erin voor cultuur en zo heeft ieder zijn domein. Samen kijken we naar een evenwichtige verdeling van alle programma’s over de domeinen.

Al bijna 20 jaar zit ik in het bestuur van de Culturele Pleinmarkt. Het jaarlijkse amateur festival in Apeldoorn, tweede weekend in juni in en om Orpheus. Toen ik hier in 2000 kwam wonen leerde ik Geert Hoogeboom kennen en ze zochten nog iemand voor de Culturele Pleinmarkt. Dat leek me nu echt leuk als tegenhanger met mijn werk bij de Inspectie voor Gezondheidszorg. Heel leuk om iets met cultuur te doen. In Zutphen was ik voorzitter geweest bij het bestuur van het Filmhuis en ik had in allerlei kunstcommissies gezeten, vandaar mooi om me hier in Apeldoorn ook in de cultuur te stappen.”

Het maken van radio is eveneens een passie waar je al vele jaren mee bezig bent. Wat boeit je in het radiowerk?

“Wat ik zo boeiend vind, je leert mensen kennen. Ik houd van mensen die verhalen vertellen, over wat ze mee maken, wat ze doen. De passie van mensen om erover te komen vertellen op de radio. En ze daarbij te ondersteunen om er een echt mooi verhaal van te maken. Ik ben gewoon nieuwsgierig naar mensen en hun verhalen en dat soms ook nog binnen 5 of 8 minuten met het dwingende vingertje van de regie. Het erbij zoeken van de muziek die past bij het item, dat is gewoon leuk. Het is soms heel lastig als mensen heel angstig zijn, je moet dan wel de juiste sfeer creëren, want de uitzending moet door. In de coronatijd heb ik geleerd om offline uitzendingen te maken. Het samenstellen van een muziekprogramma met alle commentaren die jezelf verzorgt. Het achteraf editen tot op de seconde. Ik vind dat geweldig.”

Vorig jaar verloor RTV Apeldoorn de licentie. Wat is daarvan de impact geweest?

“Dat is heel jammer. Ik zit nu samen met Cees Peters en Frans Lubbers voor de techniek zondagochtend om 11 uur klassiek. Er zijn nog programma’s die doorlopen. Ik kon niet weggaan, ik zat er al zolang, ik kon geen afscheid nemen. We zitten nu op DAB en uiteraard op internet. Er wordt nu nog geprobeerd een kanaal te krijgen, hoe dat precies zit weet ik niet, maar het bestuur is er mee bezig. Adverteerders komen zelfs weer terug. We gaan gestaag door zolang het kan. Niettemin de toekomst is onzeker.”

Je bent in je arbeidzame leven vele jaren werkzaam geweest bij GGNet, voorheen Spatie. Wat waren daar destijds je taken en verantwoordelijkheden?

“Ik ben daar begonnen als sociotherapeut. Het heette toen nog St Jozef en ik heb nog meegemaakt dat het De Wellen werd. Ik zat daar samen met twee anderen in de kunstcommissie. De drie koppen die vanaf de Deventerstraat kunt zien, was ons eerste grote kunstproject met zowel cliënten als kunstenaars. Het terrein was de expositieruimte. De tweede keer was heel erg leuk, We hebben toen studenten van de academie Arnhem uitgenodigd om een maquette te maken van het terrein. Zij zagen dingen die wij niet zagen. Ze zeiden: ‘Weten jullie wel dat patiënten nooit het pad nemen. Maar altijd over het grasveld lopen of kris kras overal heen.’ Dat vond ik zo’n leuke gewaarwording. Daar heb ik heel erg van genoten, de verbinding tussen kunst, cultuur en psychiatrie. We zijn begonnen met jaarlijks in de kerstperiode een expositie te organiseren. Die projecten hebben we zo’n vijf keer gedaan.”

Wat heb je in die periode zien veranderen in het werkveld?

“Wat ik ten goede heb zien veranderen is die hele humaniseringsslag. Het werd allemaal veel menselijker. Er kwamen veel betere behandelingen. De medicatie verbeterde, vroeger kreeg iedereen hetzelfde. Er kwamen groepsbehandelingen, daarna weer individueel, dat waren meer de golfbewegingen die je ook in de maatschappij zag. Aan het eind van mijn carrière ging het in de zorg vooral over registreren verantwoorden en geld. Voor mij het moment om te vertrekken en ben ik overgestapt naar de Inspectie. Wat ik nu waarneem, is een vooruitgang in de richting van de ambulante zorg, maar ook dat heeft zijn keerzijde. Daar waar het individu (te) centraal staat, kan het ontbreken van een gezond sociaal netwerk toch averechts werken.”

Wat zijn in deze tijd prioriteiten waar naar jouw mening de aandacht op gericht moet zijn?

“Ik vind het wel mooi om te zien hoe de rol van de ervaringsdeskundige een belangrijke factor is bij de behandeling. Dat past ook bij de werkwijze zoals wij toepassen, wel niet met ervaringsdeskundige, maar met laagdrempelige steun van een betrokken, empathische vrijwilliger. Dat zou ik graag willen versterken in Apeldoorn. Ik maak me ook zorgen over de toenemende armoede en de effecten die dat heeft op mensen.”

Hoe kijk je naar het kunst- en cultuurklimaat in Apeldoorn?

“Ik vind het uitermate belangrijk dat de grote kloof tussen de geïnstitutionaliseerde en de amateur kunst- en cultuur beter in balans moet komen. Vanuit de culturele pleinmarkt proberen we daaraan handen en voeten te geven. In dat kader zijn we een keer met een bus vol raadsleden dwars door Apeldoorn gereden langs allerlei amateur kunsten cultuur initiatieven, ze wisten niet dat dat allemaal bestond. De raad is echt wakker geworden.“

Staan er nog zaken op je verlanglijstje?

“Ik wil heel graag een keertje naar Japan, maar of het er van komt? Voor de komende tijd, ik doe wat ik doe. Zelf weer eens naar een tentoonstelling, weer naar het theater een uitvoering meemaken.”