Kijk op de Wijk: het Loo

Er is een duidelijk verschil tussen wijken in Apeldoorn. Je woont “in Zuid” of “in de Maten”. Maar bij de wijk van deze maand is het anders, want je woont “op het Loo”. Waar dat verschil vandaan komt? Als er iemand is die het kan verklaren dan graag!

Tot het eind van de 17e eeuw is er in die buurt eigenlijk alleen Kasteel het Loo, enkele woningen en een aantal ambachtsmannen. De bouw van Paleis het Loo door Koning Stadhouder Willem III brengt de buurt tot leven. Zo worden er veel huizen in de buurt gebouwd voor het personeel (palfreniers en valkeniers) van het Koninklijk Huis.

Paard en koets
Mensen uit de betere kringen verplaatsen zich in die tijd per paard en koets. Die vervoersmiddelen hadden onderhoud nodig. De paarden moesten geregeld opnieuw beslagen worden. Koetsen hadden hoepels om de wielen; die sleten en liepen er wel eens af en daarvoor was een vakman nodig om het weer goed te krijgen. Er was altijd een smid gevestigd in de buurt maar vanwege de bouw van het Paleis werd zijn huis afgebroken. Dat kon natuurlijk niet! een buurtschap zonder smid. Daarom werd al snel na de bouw van het Paleis een nieuwe smidse gebouwd. Dat gebouw staat er nog steeds.

Later ging het vervoer moderner: op oude foto’s is nog het station van het Loo zien. Dat station werd niet meer gebruikt en het overbodige gebouw werd afgebroken. Oudere Apeldoorners herinneren zich dat vast nog wel.

Jachthuis
Het Paleis is niet als Paleis gebouwd maar als Jachthuis. De omvang van het huis was beperkt waardoor bezoekers niet kon “blijven logeren” bij de Oranjes. Herbergen en logementen in de buurt waren daarom nodig. Een leuke anekdote is dat het wel eens gebeurde dat Koninklijke of keizerlijke gasten niet langer welkom waren in het Paleis. In diplomatieke taal heette het: “Vanwege protocollaire redenen werd de gast verzocht een andere verblijfplaats te zoeken”. Maar de echte reden? “Er zat zeker een luchtje aan” zullen we maar zeggen.

Lanenpatroon
Het Paleis had een grote invloed op het stratenpatroon. Lanen werden zo aangelegd dat de aandacht gericht werd op het belangrijkste gebouw: het Paleis. Het lanenpatroon is niet alleen in Apeldoorn te vinden, maar in bijna elke andere “Paleisstad”. Voorbeelden zijn Karlsruhe en Versailles.

Er is natuurlijk nog veel meer te vertellen over “Het Loo”. Wil je deze details horen? Kom dan ook eens “op het Loo” en loop mee met een gids van het Apeldoorns Gidsen Collectief. De volgende wandeling is op zondag 11 oktober.