Kunstenaar gaat publiek te lijf

Met een woeste blik in zijn ogen en een verbeten gelaatsuitdrukking zwaait kunstenaar Ellert-Jan zijn schildersmes. Even lijkt het erop dat hij de mensen op de publieke tribune van de raadszaal iets zal aandoen. Zover komt het gelukkig niet. Al snel ontspant en lacht hij weer.
Ellert-Jan heeft afasie. Hij kan niet spreken, maar met gebaren en gezichtsexpressie weet hij precies te vertellen wat hij bedoelt. In dit geval: hoe hij uiting geeft aan zijn emoties door abstract te schilderen. Zijn actie is onderdeel van de presentatie die hij samen met twee andere kunstenaars geeft bij de opening van de expositie Apeldoorn breed in beeld, afgelopen vrijdagmiddag 27 januari in het stadhuis van Apeldoorn.

Iedereen doet mee
Ellert-Jan is lid van Kunst-Zinnig-Brein, een collectief van kunstenaars met hersenletsel. Zeventien van hen exposeren hun schilderijen en verhalen in het stadhuis van Apeldoorn. Wethouder Paul Blokhuis opent de tentoonstelling. Hij is onder de indruk. ‘Jullie laten zien dat ieder mens talent heeft,’ zegt hij. ‘Of je nu een beperking hebt of niet. Met deze expositie laten jullie niet alleen zien dat je talent hebt om heel mooie schilderijen en verhalen te maken, maar je laat ook zien dat je meedoet. En dat vinden we vandaag de dag belangrijk in onze maatschappij: iedereen doet mee.’

Beeld en verhaal
‘Iedere kunstenaar is op heel eigen manier met het thema aan de slag gegaan,’ legt Ank Kempink uit. Kempink is de begeleider van en stuwende kracht achter het collectief. ‘Naast ieder schilderij hangt ook een tekst die de kunstenaar heeft geschreven. Het zijn verhalen over hoe de schilder het thema ervaart en wat het bij hem of haar losmaakt. Het verschil in stijl en techniek maakt het geheel afwisselend.’
‘Die combinatie van beeld en verhaal maakt deze collectie uniek,’ zegt een bezoeker enthousiast. ‘Er hangen echt prachtige werken bij. Daarnaast zie ik ook schilderijen die ik ronduit lelijk vind en thuis nooit aan de muur zou willen. Maar als ik dan het verhaal ernaast lees over hoe de kunstenaar zijn onderwerp beleeft, dan gaat er een heel nieuwe wereld open. Dan krijgt dat lelijke schilderij opeens betekenis en zie ik het juist wel als iets moois. Die combinatie maakt dat ik het dan wel thuis zou ophangen.’

Een ander mens
Tijdens de openingspresentatie vertellen Ellert-Jan, Sophia en Joep hun ervaring: hoe zij op een moment in hun leven hersenletsel hebben opgelopen met alle ingrijpende gevolgen van dien, maar ook hoe zij door het schilderen een nieuwe betekenis hebben gegeven aan hun leven. ‘Ik ben trots op de vooruitgang in mijn werk,’ zegt Sophia. ‘Als je eens wist waar ik vandaan kom… Een paar jaar geleden had ik dit niet durven denken. Ik zie die progressie ook bij mijn collega-kunstenaars.’
Hersenletsel kan op veel manieren ontstaan en de gevolgen zijn vaak groot. ‘Je moet je voorstellen dat je altijd gewoon en volwaardig hebt gefunctioneerd,’ licht Ank Kempink toe, ’tot je plots iets overkomt waardoor dat niet meer kan.’ Het ingewikkeldst zijn de niet-zichtbare gevolgen. ‘Er is vaak sprake van een breuk in de levenslijn,’ vertelt Kempink verder. ‘Het betekent niet alleen veel voor de getroffene; ook de omgeving krijgt te maken met een grote verandering. Van het ene moment op het andere heb je een heel andere vader of is je partner een ander mens. Dat is in alle gevallen heel ingrijpend.’
Ellert-Jan laat, zwaaiend met zijn schildersmes, zien hoe het schilderen hem niet alleen een uitlaatklep, maar vooral ook zijn leven weer perspectief geeft.

Apeldoorn breed in beeld
De expositie is tot 17 februari te zien op werkdagen en tijdens kantooruren in het souterrain van het gemeentehuis in Apeldoorn.
Een ieder die wil zien hoe mensen hun leven kunnen oppakken na het oplopen van hersenletsel, hoe zij een manier vinden om er weer toe te doen en hoe beeld en verhaal elkaar aanvullen, mag deze tentoonstelling eenvoudigweg niet missen.

Wethouder Paul Blokhuis opent de expositie Apeldoorn breed in beeld samen met twee kunstenaars van collectief Kunst-Zinnig-Brein, vrijdagmiddag 27 januari 2017 in het stadhuis in Apeldoorn. Ank Kempink kijkt toe. (Foto: StrangeArt)