Waardig afscheid voor persfotograaf

ACEC en de gemeente Apeldoorn geven persfotograaf Cees Baars het afscheid dat hij verdient. Zaterdagmiddag is de opening met zijn portretten in ACEC, maandagmiddag volgt de opening van zijn persfoto’s in de Burgerzaal van het Stadhuis.

Waarom twee exposities?

,,Om duidelijk onderscheid te maken. In ACEC gaat het om portretten van Apeldoorners en van mensen die in Apeldoorn hebben opgetreden. In het Stadhuis gaat het om foto’s die met het nieuws te maken hebben.’’

Jij was naar jouw zeggen de laatste persfotograaf in vaste dienst van een Nederlands dagblad. Heeft het onvermijdelijke ontslag jou pijn gedaan?

,,Ja, nogal. Ik was 39 jaar in dienst en had graag tot mijn pensioen volgemaakt. Het mocht niet zo zijn. Ik vond mijn werk inhoudelijk ook heel leuk. Het gaf mijn leven stabiliteit en inhoud. Het sociale aspect was ook heel aantrekkelijk. Elke dag was anders. Ik zal het missen.’’

Jij hebt voor het grootste deel van jouw loopbaan in de donkere kamer gewerkt. Het digitale tijdperk heeft ook jouw leven op z’n kop gezet.

,,Zeker. De digitale camera en kort daarop de mobieltjes met een camera hebben fotografie ook aan leken ongekende mogelijkheden geboden. Ook voor nieuwsfoto’s. Hoe eenvoudig is het niet om een langs kant van de weg een foto te maken en deze te versturen.’’

Heeft internet het vak van persfotograaf verhard?

,,O ja. Schaamteloos worden foto’s op internet gezet die ik niet zou hebben gemaakt, laat staan gepubliceerd. Neem de aanslag op Koninginnedag 2009 bij de Naald. Ik ben heel zorgvuldig met de foto’s die ik heb gemaakt omgesprongen. De redactie net zo. Ik heb in de loop der jaren geen foto’s gemaakt waar ik niet achter sta. Ik heb mijn werk met soms de grootst mogelijk terughoudendheid gedaan. In een aantal gevallen hoeft er geen beeld bij een gruwelijk verhaal.’’

Je neemt nu afscheid van het Apeldoornse publiek. Zat dat er bij de Stentor niet in?

,,Het was een afscheid met koffie uit de automaat en diepvriestaart. De gemeente heeft mij heel respectvol behandeld door de Burgerzaal voor mij vrij te maken. Daaruit blijkt waardering voor mijn werk in de stad. Dat gaat ook op voor ACEC. Dankzij medewerking van de Persgroep/de Stentor kan ik een selectie van foto’s laten zien die ik in de afgelopen tien jaar heb gemaakt. Daar ben ik mijn werkgever zeer erkentelijk voor.’’

Je wikt en weegt jouw antwoorden, legt ze op een goudschaaltje.

,,Dat kan ik niet ontkennen. En daar wil ik het bij laten.’’

Ben je in een zwart gat gevallen?

,,Ja. Sinds maart zit ik thuis. Het verschil kan niet groter zijn. Een dag van 100 kilometer en tien opdrachten en een dag met de vraag of ik vandaag het gras eens zal maaien. Ik wil graag weer aan het werk. Moet ook wel financieel. Ik ga straks daarover in het gesprek met het UWV.’’

Welke foto die jij maakte heeft op jouw de meeste indruk gemaakt?

,,Dat lag aan de omstandigheden. Bij Café Ruysch aan het Kanaal werden in het begin van mijn loopbaan bij Wegener twee kinderen doodgereden. Je wordt dan geconfronteerd met hoe hard leven kan zijn. En het vak dat je uitoefent. Ik herinner me een afschuwelijke verkeers-brand bij de Woeste Hoeve. Emotioneel heeft mij de dood van Sophia Tiemessen aangegrepen. Ze leed aan leukemie en deed kort voor haar dood eindexamen. Het portret van haar is in ACEC te zien.’’

Jouw prettigste herinnering?

,,Een ervan is een optreden van Willeke Alberti in de Oude Enk aan de Vosselmanstraat. Veel artiesten zien fotografen als paparazzi. Willeke daarentegen zag dat ik heel serieus en met goede bedoelingen met mijn werk bezig was. Terwijl ze zong volgde ze heel professioneel een paar aanwijzingen op. En toen ik weg ging volgde een soort buiging en een dankbetuiging. Ze bleef niettemin doorzingen.’’

Absoluut dieptepunt?

,,Een jong, stervend meisje van wie de kat was weggelopen. Na haar dood werd de poes gevonden. Het diertje bleek te zijn verdronken. Hoe wreed kan het leven zijn.’’

Hoogtepunt dan?

,,Een flirt met Tina Turner. Ik moest daarvoor met een collega naar België. Ze pikte mij er echt uit toen ik aan het fotograferen was. Zo rond 1990 of zo. Man, ik heb drie weken onrustig geslapen. Wat een lekkere vrouw die Tina. En ik heb vaak leden van het Koninklijk Huis voor mijn camera gehad. Op een gegeven moment moesten alle fotografen weg van de RVD. Margriet greep toen in. Cees die blijft, zei ze. Ja, ze noemde me bij mijn voornaam. Je had die gasten van de RVD moeten zien kijken. Onvergetelijk.’’

Hoe lang had je als afgestudeerd fotograaf (Fotovakschool, diverse vakopleidingen) nodig om het metier van persfotograaf onder de knie te krijgen?

,,Ik had elders al enige werkervaring opgedaan alvorens ik door Wegener werd aangenomen. Maar zeker wel anderhalf jaar tussen studeren door. Het werk vergt de nodige vaardigheden. Je moet kunnen omgaan met een boef en met de koningin. Je moet oog hebben voor detail en op het juiste moment de foto maken. Het moet meer zijn dan een plaatje. Beeld moet niet alleen aanvullend zijn, maar ook een meerwaarde toevoegen aan een verhaal. Je moet een beetje brutaal te zijn op een leuke wijze, snel ook. Ach, in die 39 jaar leerde je iedere dag.’’

Ik zie foto’s van smakelijke producten. Voedsel.

,,Van huis uit ben ik studiofotograaf. Ik kan producten goed fotograferen. Er is mij ook gevraagd om mee te werken aan een kookboek. Maar ik had als persfotograaf geen macro-lens waarmee ik wat vage voor- en achtergronden kon maken. Ik heb daar wel om gevraagd, maar het verzoek werd geweigerd. Maar er was wel geld om iemand tegen een vergoeding van 4000 euro in te huren die zo’n lens wel had. Nu neem ik de kans waar om te laten zien dat ik meer kan dan persfoto’s maken.’’

Waarom op beide exposities alleen foto’s van de laatste tien jaar?

,,Om het ondoenlijk is om al die jaren te laten zien. Dan heb ik wel toen locaties nodig. Nu al moest ik wat ACEC betreft kiezen uit 600 portretten.’’

Op jouw uitnodiging prijkt een foto van een herder met schapen. Waarom?

,,Ik heb er een prijs mee gewonnen. Gelders Nieuwsfoto. Ik hoefde niet zo nodig, maar Wegener was een van de sponsors, dus ik moest wel meedoen. Ik was ook wel elk jaar genomineerd.’’

ACEC, Vosselmanstraat: This is the Cees, Portraits and more. 29 september-29 oktober

Stadhuis 4 oktober-29 oktober: This is The Cees. Nieuwsfoto’s