Pesten door verharding? Juist de softe 80’er jaren zijn de katalysator!

Van de week werd Nederland weer opgeschrikt door een zelfmoord van een jong meisje dat via een afscheidsbrief liet weten zoveel gepest te zijn dat ze tot deze wanhoopsdaad is gekomen.

Een in en in triest verhaal. Voordat ik verder ga, past het mij natuurlijk om alle familie en andere nabestaanden te condoleren met dit grote verlies.

We horen de laatste tijd steeds vaker het onderwerp pesten in de media. Nou weet ik uit ervaring dat pesten niet slechts iets is van de laatste tijd. Er rijmt immers een hoop op mijn achternaam, en als je dan ook nog niet gezegend bent met veel pigment in je huid zijn de spreekwoordelijke rapen al snel gaar.

Ook ik denk over de verandering na. Als ervaringsdeskundige heb ik er ook een mening over. Hoewel ik die ook had gehad als ik dat niet was geweest. Ik kan wel de situaties van toen en nu vergelijken. De wereld is snel en behoorlijk veranderd in die-pak-hem-beet 30 jaar. Ze is namelijk kleiner geworden door de techniek, zoals goedkoper reizen en internet, maar ook groter, omdat er steeds meer informatie tot ons komt en verwerkt moet worden. Maar de essentie van het samenleven is nog steeds hetzelfde. Misschien dat dat zelfs wel uitvergroot wordt door de komst van die technologische vooruitgang.

Toch lijkt het nu veel vaker een probleem te zijn dan vroeger en het leidt vaker en tot grotere excessen, zoals het meisje uit Staphorst.

Media

Op dit moment woedt er plots een discussie over de media die het vooral -gek genoeg ook van zichzelf- moet ontgelden. Er zou te ongenuanceerd bericht worden gegeven, en het zou aanwakkeren tot kopieer gedrag. Zou kunnen. Maar de enige oplossing zou dan zelfcensuur zijn. Persoonlijk ben ik tegenstander van elke vorm van censuur. Het is namelijk in alle gevallen symptoom bestrijding en niet een oplossing voor het daadwerkelijke probleem.

Social Media

Ook de Social Media moet het ontgelden. Als een soort van ‘stoomtreinen-syndroom’ wordt door groepen mensen die vooral zelf niets met social media hebben (denken ze) geroepen dat Social Media aan banden moet worden gelegd omdat het gelegenheid schept en uitvergroting veroorzaakt van uitwassen in de samenleving. Ook dit is weer een constatering die slaat op een symptoom en niet de oorzaak. Ook hier sluimeren langzaam aan weer regels en toezicht in het beeld die weer een vorm van censuur gaan betekenen.

Verhuftering van de samenleving

Als oorzaak wordt ook vaak de bijna poëtisch geformuleerde ‘verhuftering van de samenleving’ genoemd. En vaak worden daarbij bovenstaande factoren ook weer als onderdeel benoemd. Materialisme en Individualisme dat de laatste decennia is gestimuleerd, gebrek aan sociale controle. Het zijn allemaal factoren die inderdaad plaats vonden en vinden. Zelfs de economische crisis kan met wat wringen en duwen hier aan geweid worden: Het graaien van bestuurders wordt met regelmaat als hetzelfde hufterige gedrag bestempeld.

Verkeerde hoek: Verzachting is het ‘kwaad!’ 

Volgens mij ligt de oorzaak echter heel ergens anders. Niet in de verharding van nu, maar juist de verzachting (versofting; maar vond het zo’n lelijk woord) van de maatschappij maakt dat we nu veel huftiger gedrag zien. Ik kan het met een zin duiden:

Toen ik nog op de kleuterschool zat (groep 1 en 2 voor de wat jongeren onder ons) en later de basisschool, had ik vaker een Meester dan een Juf voor de klas.

Dit is na mijn basisschool tijd sterk veranderd. Omdat lesgeven als een ‘soft’ beroep werd bestempeld en de Pabo vooral door meisjes werd verkozen zijn er steeds minder mannen voor klassen komen te staan. Dat lijkt geen probleem, want -en daar is het gedonder mee begonnen- mannen en vrouwen waren in die periode immers in alles gelijk. Wee je gebeente als je het tegendeel durfde te beweren. Je was seksistisch en laatdunkend over het andere geslacht. Maar dat is natuurlijk helemaal niet zo. Want mannen en vrouwen zijn weliswaar gelijk aan elkaar, maar zo verschillend als wat.

Denk dit geval aan de benadering van en oplossingen bij conflicten. Daar waar vrouwen elke vorm van fysiek geweld proberen om te buigen naar een goed gesprek, en zo de lieve vrede willen bewaren, zien mannen veel minder snel een probleem in rivaliteit. Mannen vertrouwen er intuïtief op dat na een korte hoog oplopende ruzie en een korte periode van weinig contact er gewoon weer verder samen geleefd en zelfs ook gefeest kan worden. De ontlading zorgt ervoor dat het conflict uit de wereld wordt geholpen.

In mijn schooltijd waren er regelmatig conflicten op school en werd zelf ook vaak uitgedaagd om buiten -na schooltijd- te vechten.

Op een dag werd ik voor de zoveelste keer beschimpt met woorden. Door destijds in mijn ogen een wat vervelend Turks jongetje. Ik was de opmerking zat en ik ontlaadde: Met mijn net bij judo geleerde heupworp snoerde ik de agressor zijn mond. Ik was plots de held van de klas. Ik kreeg aanzien en het pesten stopte. Er is geen leraar actief bij betrokken geweest. Het fysieke conflict hielp om het verbale conflict (het pesten) te stoppen.

Ik weet echter met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat bovenstaand scenario nu zou leiden tot een schorsing van beide heren, en gesprekken onderling en met ouders etc etc. En met een beetje pech zou de Turkse jongen ook nog aanleiding zijn om het groots in de plaatselijke krant te melden onder de noemer zinloos geweld. Aangifte door de ouders bij de politie, verantwoordelijk stelling van het schoolbestuur, en het zou me ook niets meer verbazen als de rechter gevraagd wordt er zich mee te gaan bemoeien in de vorm van schadevergoedingen.

Alle kinderen die nu school genieten hebben allemaal een vorm van geldingsdrang in zich. Dat leidt onherroepelijk tot conflicten. Maar omdat die drang in de kiem wordt gesmoord zullen de jongens en meisjes die er wat meer dan gemiddeld last van van hebben zich verbaal zo groot mogelijk maken wat daardoor vaker en van kwaad tot erger ook serieuzere vormen aan neemt. Gooi daarbij de laagdrempeligheid van massacommunicatie in de vorm van social media bij, en je hebt hét recept voor veel pest problemen met steeds vaker excessen.

Kortom:

Wat mij betreft zo snel mogelijk weer meer mannen voor de klas. Mannen met natuurlijk gezag in kennis en daden die daardoor ook orde kunnen houden, en ook gewoon conflicten laten gebeuren en gepast toestaat. En hou op met al die regels. Laat leerlingen elkaar soms ook fysiek de baas zijn. Dat is heel natuurlijk en gezond.

Nuancering

Natuurlijk ligt de waarheid in het midden. Maar ik hoop wel dat de samenleving op dit vlak zichzelf reinigt en de mens in goede en slechte vorm weer centraal zet in plaats van zich blind staart in regelgeving en toezicht die uiteindelijk alles gedwongen afvlakt en zo excessen als ongewild bijproduct laat bloeien.