De brieven van Rachid, verantwoording [4]

De drie in Apeldoorn-Direct gepubliceerde artikelen waren geen echte brieven van Rachid B., maar de weergave van een langdurig interview. Rachid B. is ook niet de echte naam van deze, al 20 jaar in ons land wonende, illegaal. Slechts enkele feiten –zoals de woonplaats van zijn zoon en zijn naam– zijn veranderd. Rachid heeft zelf gevraagd om dit interview en weet –en dat wil hij ook graag- dat het interview gepubliceerd wordt, inclusief de “minder mooie” feiten. Waarom hij daarvoor mij heeft uitgekozen weet ik niet, dat moet u hem vragen.

Ik zelf was nogal verbaasd over zijn openhartigheid en interrumpeerde hem wel eens met de vraag of hij dat niet beter voor zichzelf kon houden. Na ons langdurige gesprek (in aanwezigheid van Plonia van Hartingsveldt) heb ik enkele weken gewacht en meermalen tijdens onze ontmoetingen benadrukt dat alles wat hij vertelde ook benoemd zou worden. Rachid bleef stellig in zijn opvattingen. Het was mijn keus om zijn naam te veranderen, zelf wilde hij perse zijn eigen naam. Dat leek mij onverstandig.

Vanuit ons welvarend kader denkende, zou je Rachid een crimineel kunnen noemen. In de bajes in Algerije, in de gevangenis in Nederland. Kortom: een crimineel persoon die het niet verdiend om in Nederland te wonen. Toch is er bij mij veel begrip voor zijn handelen. Je moet leven, eten en drinken. En leven is als illegaal overleven. Dat je dan in je basis behoeften voorziet door winkeldiefstallen is een noodzaak, geen kleptomanische drang naar een luxe horloge, maar simpelweg nodig om brood te eten.

“Het leven staat boven de wet”, een bekende uitspraak van de recent overleden oud-bisschop Muskens. Over deze, door veel mensen gewaardeerde, kerkelijk leider:

Honger in Nederland? In 1996 heeft de onlangs overleden Emirtus-Bischop Tiny Muskens uit Breda een wereldberoemde en nog altijd nagalmende uitspraak gedaan: “Als je zo arm bent dat je niet meer kan leven, mag je een brood stelen bij de bakker.

Wat is mijn indruk over Rachid B.? Een vertwijfelde man, een man zonder toekomst. Uit houding en spraak blijkt een terneergeslagen man, eentonige stem, vlak, ook bij de heftige ontboezemingen een bijna emotieloos stem en mimiek. Alsof hij over een ander sprak, alsof het hem zelf niet betrof. Gezien zijn leeftijd zou het een man moeten zijn die midden in een “midlife-crises” zit. Een herpositionering van doelen, misschien een tweede leg met een jongere vrouw of andere wilde dingen, motorrijden bijvoorbeeld. Keuzes die de mannen in ons land kunnen maken. Deze keuze mogelijkheden heeft Rachid niet. Zijn leven is beperkt, zorgen voor onderdak en brood. Keuzes zijn er niet, ook niet in zijn nachtmerries. Alles overkomt hem, sturing geven aan een eigen leven is niet mogelijk.

Aan u lezer: Oordeel niet te snel over Rachid.