ONTMOETINGEN: Marc Teske; amateurtelevisie & microgolftechniek

We waren op bezoek bij Marc Teske en hoorden alles over zijn hobby. Een hobby die eigenlijk uitstervend is dankzij Internet. Ook nieuwsgierig?

Bij het woord zendamateur denkt menigeen al gauw aan schimmige figuren die met een bakkie via de ether op zoek zijn naar anderen met een bakkie. Breakiebreak? Het werd ons snel duidelijk dat Marc daar niet onder valt. “Ik heb een staatsexamen afgelegd en daarmee een vergunning behaald om uit te mogen zenden op frequenties voor zendamateurs. Er is speciale apparatuur nodig.”

De geschiedenis gaat terug naar 1977. Marc was een van die etherpiraten die uitzond op de FM-band. In die dagen was de Radiocontroledienst druk bezig met het peilen en uit de lucht halen van FM-piraten. Als een piraat opgepakt werd was-ie ook al zijn audioapparatuur kwijt en de rechter legde ook soms forse boetes op. Fervente piraten verkasten naar frequenties die minder makkelijk te peilen waren. Dat vergde wel enorme investeringen, omdat de benodigde transistors en andere elektronica peperduur was. De oplossing was dus het behalen van een legale status. Maar dat viel niet mee.

“Ik was al jaren bezig met het bouwen van zend- en ontvangstapparatuur voor de amateurbanden voordat ik daar legaal gebruik van mocht maken. In 1995 slaagde ik voor het eerste examen en mocht ik uitzenden met beperkte mogelijkheden. Mijn grote wens was echter om ook televisie te mogen uitzenden. Daar had ik een andere licentie voor nodig.”

In 1996 behaalde Marc zijn zogenaamde C-licentie en mocht hij televisie uitzenden op de amateurfrequenties. “Dat uitzenden van televisie mag je niet vergelijken met wat je via de kabel ontvangt; zendamateurs mogen alleen eigen opnames uitzenden en moeten ook herkenbaar zijn. In mijn geval ben ik bij de overheid bekend als zendamateur PE1RJU, en die naam moet ik dan ook regelmatig zichtbaar maken tijdens de uitzendingen. Een spannende speelfilm of een lekker klinkende CD mag ik niet uitzenden. Dan raak ik mijn licentie direct kwijt.”

De zend- en ontvangstapparatuur op de zolderkamer van Marc is zeer indrukwekkend. “Ik ontwerp en bouw bijna alles zelf. Je hebt ook zendamateurs die hun spullen kant-en-klaar kopen. Wij (nu klinkt er een flinke trots uit de mond van de zelfbouwer Marc) noemen dat stekkeramateurs. Ze sluiten de stekkers aan en kunnen uitzenden. Dat is geen kunst. Ik probeer bij de bouw steeds het onderste uit de kan te halen. Dan duik je soms enorm diep in de elektronica, maar doordat je het zelf ontwerpt weet je wel wat er onder motorkap allemaal gebeurt.”

Het aantal zendamateurs in Nederland is beperkt. Er zijn er ruim 13000 en dat aantal neemt snel af. Internet biedt vaak dezelfde mogelijkheden als de ether. “Toch krijg je een adrenaline-stoot als je weer een verre verbinding hebt gemaakt. Ik heb zendamateurs in België, Duitsland en Engeland ontvangen en gesproken toen ik nog in Leiderdorp woonde.” Maartje bracht hem naar Apeldoorn. “Toen dat eenmaal bekend werd in zendamateurkringen adviseerden ze me direct weer te verhuizen. Apeldoorn is een ‘hoogfrequent gat’.“ Dat vraagt wel om enige uitleg.

“Als je een verbinding wil maken met een andere zendamateur moeten de zend- en ontvangstantenne elkaar kunnen zien. Er mag geen obstakel tussen zitten. In Leiderdorp stonden mijn antennes boven op een flat, op 28m boven NAP. Ik had toen ‘vrij zicht’ op antennes van zendamateurs in het zuiden, noorden, westen en een beperkt deel van het oosten van Nederland. In Apeldoorn is mijn zendplezier gedecimeerd. “Het westen is voor mij onbereikbaar geworden door de heuvelrug, en ook in de andere richtingen heb ik last van bomen en gebouwen die mijn signalen (en ook die van andere amateurs) dus gewoon tegenhouden.” Marc heeft op een kaart genoteerd in welke richtingen hij zijn antenne moet draaien om te kijken of hij een andere amateur kan ontvangen. “Als ik maar ‘iets’ ontvang ga ik daar verfijnder op uitrichten. Het is net vissen. Soms heb je beet.”

Door deze problematiek zijn er in Nederland steunzenders voor zendamateurs aangelegd, zodat er dan wel via-via verbindingen mogelijk zijn. Ook in de zendmast van Lopik is dankzij de Nozema op 220 meter hoogte zo’n amateurtelevisie-repeater geïnstalleerd door zendamateurs. Maar ook deze is net als die in Arnhem in Apeldoorn niet te ontvangen… “Ik heb in Apeldoorn geprobeerd om zo’n repeater op een hoog gebouw te mogen installeren. Dat is tot nu toe niet gelukt, terwijl er toch mooie hoge gebouwen zijn (Kadaster, La Tour, het Kristal, Belastingdienst, gebouwen van Woonmensen). Het zou Apeldoorn hoogfrequent mooi op de kaart zetten.“

We begrijpen de frustratie van Marc. Je denkt dat je wat mag omdat je een vergunning hebt, maar tegelijkertijd wordt het niet mogelijk gemaakt om ervan gebruik te mogen maken; je mag autorijden en je hebt een auto, maar er zijn geen wegen.

Voorlopig gaat Marc verder met het ontwerpen en bouwen van zend- en ontvangstapparatuur. Op de website van Marc  zijn zijn zelfbouwprojecten te bekijken. Het opgeven van de hobby is onbespreekbaar. “Stoppen? Nooit! Dan ga ik liever verhuizen!” En dat is tegenwoordig ook niet meer zo makkelijk. Zou deze hobby dan echt uitstervend zijn?