Stage in de Stad: ‘De Vrijwillige Vlammenbestrijders van Apeldoorn’

Van het redden van een kat uit de boom tot het blussen van branden; als brandweerman zit je nooit stil. Naast de beroepsbrandweer kennen vele Nederlandse dorpen en steden ook een vrijwillige brandweerpost. Wat is het verschil met de ‘grote’ brandweer en waarom geven deze mannen (en vrouwen) hun vrije tijd op?

Maandagavond, iets na 19:00, meld ik mij bij de Kazerne aan de Vosselmanstraat. Een brandweerman leidt mij tussen de stilstaande brandweerwagens door richting de ruimte waar de vrijwillige brandweermannen zich iedere maandag verzamelen. Er heerst een relaxte sfeer, een beetje dezelfde gezelligheid als voor een sporttraining. Er werd gekeken naar een politieprogramma en gespeculeerd over de inhoud van de oefening van vandaag.

Vandaag ben ik uitgenodigd door de mannen van de vrijwillige brandweer, we gaan kijken bij een oefening in Apeldoorn. Onder begeleiding van ‘vuurvechters’ Sebastiaan en Lars mag ik mee tijdens een uitruk. 

Even voorstellen

Lars is 22 jaar en is geboren en opgegroeid in Apeldoorn. “Ik ren sinds jong af aan al naar het raam wanneer ik het geluid van een sirene hoor. Toen ik erachter kwam dat de jeugdbrandweer bestond was ik meteen verkocht, van 12 tot 18 jaar. Op mijn 18e ben ik overgegaan naar dit Korps, hier zit ik nu 4,5 jaar. Voor mijn werk leg ik inbraakcentrales en brandmeldcentrales aan, ook in Apeldoorn, en dit doe ik ook met plezier.” 

Sebastiaan is 44 jaar, is getrouwd, heeft 2 kinderen. Hij is eveneens een geboren en getogen Apeldoorner. Sebastiaan komt uit een echte ‘brandweerfamilie’; “Mijn vader zat bij de brandweer. Mijn twee broers ook, mijn schoonzus en haar vader hebben bij de brandweer gezeten en mijn neef zit bij dit korps. Ik zit 20 jaar bij de brandweer. Daarnaast volg ik een opleiding tot verpleegkundige, over een paar weken ben ik volledig verpleegkundige. Hiervoor heb ik in Apeldoorn gewerkt als meubelmaker.”

Het korps waar Lars en Sebastiaan bij zitten bestaat uit 24 mensen, waarvan er altijd een aantal beschikbaar moet zijn: “We hebben bepaalde apps waar we ons kunnen aan of afmelden. Het enige waar we voor moeten zorgen is dat het aantal niet onder de 8 man zit, 6 voor op de tankwagens c.q. bosbrandvoertuigen en 2 op de waterwagen. Wanneer iemand zich als achtste persoon afmeldt, wordt er verwacht dat degene voor vervanging zorgt. Met minder dan 8 man kunnen we de uitruk niet garanderen, dat kan niet richting de burger.”

Brand!

De leden van het Korps hebben vandaag een oefening, er wordt een melding gesimuleerd van een brand op een industrieterrein. Meerdere (elektrische) vrachtwagens staan in lichterlaaie op het terrein van afvalverwerkingsbedrijf Circulus. Het team trekt met verschillende wagens richting de melding, onderweg naar de oefeningen komt steeds meer informatie over de brandende voertuigen binnen, zo zou het gaan om een overslaande brand en is de vrachtwagen elektrisch, een extra punt van aandacht voor de vuurvechters. 

Constant alert

Wanneer ik na een lange dag op werk na het eten vaak met een dekentje op de bank een serie of voetbalwedstrijd aanzet, hoef ik niet meer te rekenen op veel actie (buiten die op het beeldscherm). Voor de vrijwilligers zit dit anders, ze kunnen constant een oproep verwachten. En dan moet je er écht staan. “Je weet dat je, met uitzonderingen daar gelaten, constant paraat moet zijn op wat komen gaat. Het ene moment zit je aan tafel met je gezin, het andere moment sta je bij een ongeluk of woningbrand. De pieper gaat eigenlijk altijd op een moment dat het net niet uitkomt, maar dat weet je van tevoren hè.”

Het wordt voor de werkgever steeds lastiger om zijn of haar mensen te laten gaan, zo merkt Sebastiaan op: “Je bent vrijwilliger, dus in principe moet je ook van je werk weg kunnen, hier staat niet iedere werkgever op te springen.”

“Er wordt wel veel van je gevraagd,” voegt Lars toe. “Je thuissituatie moet het wel allemaal toestaan. Soms ben je opeens de hele dag van huis, dat kan een probleem worden.” Sebastiaan geeft aan: “Mijn vrouw is dit al 20 jaar gewend, dat is een belangrijke schakel. Als ze er thuis niet achter staan, werkt het niet.”

Bij aankomst pakt iedereen meteen zijn of haar rol. De ene rolt de brandslang uit, de ander zoekt het waterpunt en sluit de slang aan. 

Beroeps of vrijwillig

Wat is het verschil tussen een beroeps en een vrijwillige brandweerman? “Er zit geen verschil in. Qua opleidingen doen we allemaal hetzelfde. Alleen doen de fulltimers het voor hun beroep en mogen extra wagens rijden. Daarnaast hebben ze meer tijd om te oefenen qua capaciteit, ze hebben een hoogwerker en en een gaspakkenteam erbij.” Om sommige voertuigen te mogen besturen moet je een aantal uren hebben gemaakt, vrijwilligers kunnen dit niet altijd waarmaken.”

Wat moet je kunnen?

Een (vrijwillige) brandweerman moet technisch en conditioneel in orde zijn. “Je komt ook aardig wat tegen tijdens het werk, bij situaties waar mensen normaal weglopen gaan we er juist op af. Tot en met de veertig moet je om de vier jaar op controle, bij veertig tot vijftig wordt dit om de twee jaar en na je vijftigste word je ieder jaar getest. Dan moet je treden lopen met ons volledige pak, plus 20 kilo extra. Daarnaast moet je een parcours lopen dat een uitruk simuleert. De honderd treden moet je binnen twee minuten afleggen,” vertelt Lars. Ga er maar aanstaan..

Even op een rijtje; wanneer je vrijwillige brandweerman wilt worden ben je zeker twee jaar bezig met de opleiding. Je bent dus minimaal één à twee avond per week kwijt aan oefenen, tijdens je opleiding kun je rekenen op drie avonden. Dat klinkt als een druk programma, naast je baan of de educatie die je volgt. “Mensen die hiervoor kiezen maken 9 van de 10 keer een bewuste keuze. Natuurlijk zijn er wel eens aanmelders die na een tijdje denken ‘poeh, dit is wel heel pittig’, maar in het algemeen weten ze dit aan de voorkant al,” aldus Sebastiaan. 

Bij het Korps loop je 12 weken proef, zo geeft Lars aan: “In die periode komen de meeste er wel achter of de vrijwillige brandweer in hun leven en schema past. Aan de andere kant kunnen we zeggen ‘dit gaat hem niet worden of je past niet helemaal bij de groep’, maar dit gebeurt eigenlijk nooit.”

Ambitie

De ambitie binnen het Korps is divers. “Sommigen van ons zien dit puur als een (technische) hobby, sommige jeugdige leden zijn als jeugdbrandweer begonnen, zijn nu vrijwilliger en zouden wel beroepsbrandweer willen worden,” geeft Sebastiaan aan. Dit is het pad dat Lars hoopt te bewandelen: “Dat is wel mijn uiteindelijke doel, wel zijn er maar een beperkt aantal plekken.”

Na de training verzamelen de leden van de verschillende Korpsen zich om de oefening te evalueren; wat ging er goed en wat kan er beter? Het algemene gevoel in het team is positief; ‘We hebben onze oefening goed kunnen uitvoeren en de afspraken waren duidelijk.’ Bij terugkomst op de kazerne krijg ik meer van de wagen te zien; wat is er allemaal aan boord en hoe wordt het gebruikt?

Maatschappelijk en sociaal

Op de terugweg richting de kazerne is de Airfryer het onderwerp van gesprek. De een is positief, de ander zweert bij de traditionele frituurpan. Naast de maatschappelijke functie heeft het helpen bij de brandweer ook zeker zijn sociale aspecten. ‘Het is tijdens en na de dienst ook supergezellig. De maandag wordt afgesloten met een drankje en een snack in de kazerne,” vertelt Lars.