Liefde in tijden van oorlog

Als piepjong meisje had ik op de kraag van mijn onvermijdelijke spijkerjasje een button gespeld. ‘Geweld eindigt waar liefde begint’ stond erop geschreven. Ik moest daaraan denken toen ik deze week een prachtige fotoserie zag in de Volkskrant. Van een man met een heel blij hoofd en een minstens zo vrolijke vrouw. Zij droeg een witte jurk, hij een feestelijk overhemd. De man en de vrouw waren even daarvoor getrouwd. Er werd gedanst en gezongen. Het was een vrolijke bedoening. Maar schijn bedriegt, zoals wel vaker. De vrouw is Joods. De man is een islamitische Palestijn. Buiten demonstreren honderden mensen. Want met de vijand huw en heul je niet. Gelukkig tonen de foto’s ook mensen met rozen en hartjes. Zij geloven hoe dan ook in liefde.

Gefascineerd door liefde die zich niets aantrekt van oorlog en geweld, ga ik op zoek naar meer verhalen. Sleeping with the enemy blijkt van alle tijden en religies.

In het boek ‘Liefde in oorlogstijd’ van Steffie van Oord ontmoet ik Annie. Een Nederlands meisje dat tijdens de Tweede Wereldoorlog tot over haar oren verliefd werd op de Duitse soldaat Karl. Ze wilde dolgraag met hem trouwen, want wat is nou goed en fout in de liefde? Helaas voor Annie dachten heel veel mensen daar net iets anders over en ze belandde zonder pardon in een opvoedingsgesticht. Omdat de liefde niet mocht zijn.

‘Through the barricades’ zong Spandau Ballet in de jaren tachtig. Over het bedrijven van katholiek-protestantse liefde in het verdeelde Ierland. Born on different sides of life. We feel the same and feel all of this strife. So come to me when I’m asleep. And we’ll cross the line and dance upon the streets. Over groots en meeslepende liefde die niet mocht zijn.

En wat dacht u van Khouloud en Nidal? Zij is een sjiitische vrouw, hij is een soennitische man. Maar bovenal houden zij van elkaar en trouwen zij liever nog vandaag dan morgen. Dat er dan eerst nog heel wat water door de Eufraat zal moeten stromen, kunt u zich voorstellen na alle berichtgeving uit Irak en Syrië van de afgelopen tijd.

Ook meisjes uit de Oekraïne kunnen hun hart verliezen aan pro-Russische separatisten. We praten tenslotte over het land met een van de meest romantische plekjes van Europa; een treinpassage die is verworden tot heuse liefdestunnel. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Omdat liefde elke keer in staat blijkt om verschillen te overbruggen. Ook als die eigenlijk niet mag zijn.

Net voor zijn overlijden schreef natuurkundige, ruimtevaarder, hoogleraar en bijzonder sympathiek mens Wubbo Ockels een statement, waarin hij veel wijze dingen zegt. We moeten een ander pad kiezen. Op heel veel gebieden. Ook religie speelt daarin een rol, want het geloof in verschillende goden heeft mensen juist verdeeld. We moeten nu eindelijk gaan geloven in de mensheid. Want de God van de Mensheid zit in ons allemaal. En omdat deze god in ons zit, kunnen we ons nergens meer achter verschuilen.

Dat we van de God van de Mensheid verliefd mogen worden op wie we willen, weet ik zeker. Maar zolang we niet in staat zijn om in de mensheid te geloven, blijft alles helaas zoals het was. And we made our love on wasteland. Through the barricades.