Judith Velthuizen: ‘Bijdragen aan dit FAS-project zal ik’

Bij Stichting de Waterheuvel in Amsterdam vond onlangs de feestelijke aftrap van het project ‘Waanzinnige verhalen’ plaats. Dit project koppelt twintig volwassenen met Foetaal Alcohol Syndroom (FAS) aan twintig schrijvers, dichters, fotografen en tekstschrijvers. Verhalen, teksten en beelden die uit deze ontmoetingen ontstaan, worden gebundeld in een boek met voorwoord van Dick Swaab (‘Wij zijn ons brein’). De bedoeling van dit alles is dat FAS een beetje meer bekendheid krijgt. Want dat is nodig. Broodnodig.

Het welkom op deze regenachtige zaterdagmiddag was warm en smakelijk. Gastvrij werden soep, quiche en sandwiches met gulle hand aan een ieder uitgedeeld. Ik had spijt als haren op mijn hoofd dat ik mijn vreugdeloze broodjes zweetkaas al in de trein verorberd had. Om elkaar vast iets beter te leren kennen, was een ludieke quiz georganiseerd. De keren dat ik prijzen won in mijn leven zijn op een hand te tellen. Vanaf nu kan ik daar, dankzij mijn teamgenote Claudia, een heuse overwinning aan toevoegen. Het was een glorieus moment. Nog blijer was ik met de prijs: het boek FAS-kinderen, gemaakt door Allard de Witte en Joost Bos van Stichting Het Witte Bos. Dit prachtige boek, waarin kinderen de hoofdrol spelen, is de voorloper van het huidige project voor volwassenen.

Natuurlijk kregen schrijvers en overige creatievelingen ook de nodige informatie over FAS. Die kennis is onontbeerlijk om het gedrag en de beweegredenen van mensen met FAS enigszins te kunnen begrijpen. Zelf dacht ik behoorlijk bekend te zijn met het probleem; mijn zus is adoptiemoeder van een zeventienjarige zoon met FAS. Van dichtbij heb ik gezien hoe heftig het kan zijn. Afgelopen zaterdag werd ik toch nog verrast door de impact die drinken tijdens de zwangerschap kan hebben. Mijn bewondering voor zus en zwager nam zienderogen toe. Ik nam me stellig voor om dit bij thuiskomst eens luid en duidelijk uit te spreken. Het opvoeden van een FAS-kind vraagt zoveel extra energie; ouders kunnen een dikke, welgemeende pluim best een keer gebruiken.

Na een alcoholvrije borrel keerde ik vastbesloten huiswaarts. Eén gedachte overheerste: al is het druppeltje dat ik bij kan dragen aan deze gloeiende en onwetende plaat nog zo klein, bijdragen zal ik. Want wat lopen mensen met FAS vaak en hard tegen de muren van hun beperking op en wat hebben ze een loeizware opdracht meegekregen in dit leven. Daarbij kunnen ze alle steun gebruiken. Niet alleen van mij als schrijver, maar van ons allemaal. En voor iedereen die ervan overtuigd is, dat hij niets te bieden heeft; hulp is niet alleen waardevol als het groots en meeslepend wordt gegeven. Een beetje minder onwetendheid en een beetje meer begrip doen wonderen.